ਮਹਿੰਗੀ ਘਰੇਲੂ ਦਰਾਮਦ ਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਲਾਗਤ ਦੇ ਵਧਣ ਨਾਲ ਚਾਲੂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਸਬਸਿਡੀ ਢਾਈ ਲੱਖ ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 55 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੱਕ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ’ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਲਈ ਤੱਤਕਾਲੀ ਤੇ ਲੰਬਚਿਰੀ ਰਣਨੀਤੀ ’ਤੇ ਅਮਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕੇਂਦਰੀ ਕੈਮੀਕਲ ਤੇ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਮੰਤਰੀ ਮਨਸੁਖ ਮਾਂਡਵੀਆ ਛੇਤੀ ਹੀ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, ਓਮਾਨ ਤੇ ਮੋਰੱਕੋ ਵਰਗੇ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਉਤਪਾਦਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ’ਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਤੱਤਕਾਲੀ ਤੇ ਲੰਬਚਿਰੀ ਸਪਲਾਈ ਦੇ ਸੌਦਿਆਂ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਨਗੇ। ਸਾਊਣੀ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹਾਡ਼ੀ ਸੀਜ਼ਨ ’ਚ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਦੀ ਖਪਤ 15 ਤੋਂ 20 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਖੰਗਾਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਯੂਰੀਆ ਦੀਆਂ ਪਰਚੂਨ ਕੀਮਤਾਂ ’ਚ ਕੋਈ ਵਧਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਵੇਗੀ। ਜਦਕਿ ਗ਼ੈਰ ਯੂਰੀਆ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਕੇਂਦਰੀ ਕੈਬਨਿਟ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ 60,939.23 ਕਰੋਡ਼ ਦੀ ਸਬਸਡਿੀ ਫਾਸਫੈਟਿਕ ਤੇ ਪੋਟੈਸ਼ਿਕ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਲਈ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਇਸ ਯੂਤਰੀਆ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਚਾਲੀ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ’ਚ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਸਬਸਿਡੀ ਢਾਈ ਲੱਖ ਕਰੋਡ਼ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਛੋਹ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 2021-22 ’ਚ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਸਬਸਿਡੀ 1.62 ਲੱਖ ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਜਦਕਿ ਸਾਲ 2013-14 ’ਚ 71 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ਸੀ।
ਯੂਰੀਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਾਰੇ ਸਾਲ ਲਈ 930 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਟਨ ਹੋਈ- ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਨੂੰ 40 ਤੋਂ 45 ਫ਼ੀਸਦੀ ਫਾਸਫੈਟਿਕ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਚੀਨ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਘਟਣ ਨਾਲ ਬਰਾਮਦ ਕਰੀਬ ਠੱਪ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਰੂਸ ਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਜੰਗ ਤੇ ਈਰਾਨ ਤੇ ਰੂਸ ’ਤੇ ਲੱਗੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਕਾਰਨ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ’ਚ ਭਾਰੀ ਤੇਜ਼ੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਢੋਆਈ ਖ਼ਰਚ ’ਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਯੂਰੀਆ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਾਰਾ ਸਾਲ 380 ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 930 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਟਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਰਤ ’ਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਬਸਿਡੀ ਦੇ ਕੇ ਯੂਰੀਆ ਸਿਰਫ਼ 266 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਬੋਰੀ (45 ਕਿੱਲੋ) ਤੇ ਡੀਏਪੀ 1350 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਬੋਰੀ (50 ਕਿੱਲੋ) ’ਚ ਮੁਹਈਆ ਕਰਵਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਯੂਰੀਆ ਦਾ 3700 ਰੁਪਏ ਤੇ ਡੀਏਪੀ ’ਤੇ 2501 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਬੋਰੀ ਸਬਸਿਡੀ ਦੀ ਮੱਦ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ।
ਮਹਿੰਗੀ ਘਰੇਲੂ ਦਰਾਮਦ ਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਲਾਗਤ ਦੇ ਵਧਣ ਨਾਲ ਚਾਲੂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਰ ਸਬਸਿਡੀ ਢਾਈ ਲੱਖ ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 55 …